İsveç’te Eğitim ve Lise Eğitim Sistemi

https://www.gymnasium.se/

Çocuğunuz Türkiye’de liseyi bitirmemiş ise hangi sınıfta olduğuna bakılmaksızın lise İsveç’te tekrar okunur. Lise eğitimine başlamadan önce, kişiye göre değişmekle birlikte 1 yıl hazırlık dil eğitimi alınır. Burda çocuğun yaşı da ayrıca önemlidir. 18 yaşından gün almadan lise eğitimine başlanması gerekmektedir. Kişi 18 yaşını doldurduğunda vuxenutbildning (erişkin) eğitimine başlar. Lise seçiminde önemli olan çocukların ilgi alanını doğru tespit etmek, çocuğun ilgi alanı olmayan bir programa zorla yönlendirmemek gerekir. Meslek liselerinden ziyade diğer üniversiteye hazırlık liseleri seçilecek ise, bu liselerde eğitimin zor olduğunu unutmamak gerek. Bu nedenle çocuğun ilgi alanının dışında seçim onu zorlayacaktır. İsveç’te maaşlar arasında Türkiye’de olduğu gibi uçurum yok, bu nedenle her meslekten tatmin edici maaş kazanabilir. Meslek lisesi mezunları mezun olduktan hemen sonra bazen de okurken iş bulabilirler. Üniversiteye hazırlık liselerinde lise bitirdikten sonra (www.antagning.se)  ilgili alanı doğrultusunda üniversite seçimi yapılır. İsveç’te zorunlu eğitim 10 yıldır, yani lise eğitimi zorunlu değildir. Liseye başlayan her çocuk devletten CNS (karşılıksız burs) alır. Ortalama aylık 1200 kron civarında bu para her ay çocuk 18 yaş altında ise anne veya babanın hesabına yatar. Çocuğa 2. sınıftan itibaren meslek tanıtım proğramları ile birlikte üniversite tanıtım proğramları profesyonel şekilde verilir. Çocuk birebir istediği meslek ve üniversitede okuyan öğrenciler ile okuduğu lise aracılığı ile kontak kurar. Evinize son sınıfta birçok üniversiteden tanıtım broşürleri gelir. Doyurucu bir bilgiye mutlaka ulaşırsınız. Öppettider (tanıtım günleri) dönemlerinde üniversiteleri ziyaret edip detaylı bilgiler alabilirsiniz.

İsveç lise programları üç yıl sürer ve en az 2.500 puandan oluşur. Bir lise programında, belirli sayıda lise kredisi, lise ortak dersleri, program ortak konuları, program uzmanlıkları, seçmeli dersler ve lise çalışmaları okursunuz. Bazı lise programları, 15 haftalık bir staj (APL işyeri temelli öğrenme) içerir. Tamamlanan her lise kursu size 50 veya 100 lise kredisi verir ve burada bir haftalık eğitim her zaman 25 krediye karşılık gelir. Tüm lise ortak dersleri, tüm lise programlarına dahil edilir.

Lise ortak konuları şunlardır:

Lisede seçilen programa göre ortak derslere ek olarak spesifik dersler görürsünüz. Bunlar her lise proğramını diğer lise programlarından farklı kılan derslerdir. Örneğin: Fen programında Biyoloji, Kimya, Fizik ve Modern Diller karakter konularını öğrenirken, Araç ve Ulaşım programında Araç ve Nakliye Endüstrisi ve Araç Teknolojisi konularını öğrenirsiniz.İsveç’te hepsi üç yıllık 18 farklı ulusal lise programı vardır. Bu programların tümü programa özgü konuları, seçmeli dersleri, bireysel seçimleri, lise ortak derslerini ve lise çalışmalarını içerir. Lisedeki ulusal programların özelliği, hangi okulda eğitim alırsanız alın, her ulusal lise programının aynı içeriğe sahip olmasıdır.

18 Farklı Ulusal Lise Programı

Bina ve inşaat programı: Bina ve inşaat programı, ev yapımı, inşaat, boya veya sac metal işlerinde çalışmak isteyenler için uygundur. Çalışma, toplumda merkezi bir rol oynayan bir faaliyet olan hem yeni inşaat hem de yenileme için geçerli olabilir.

Çocuklar ve boş zaman (fritids) programı: Çocuk ve boş zaman programı, insanların merkezde olduğu meslekleri içerir. Farklı yaşlardan ve farklı koşullardaki insanlarla çalışılır.

Elektrik ve enerji programı: Elektrik ve enerji programı, elektrik mühendisliği, enerji teknolojisi veya elektronik ve bilgisayar teknolojisi gibi konularla ilgilenenler için uygundur. Elektrik ve Enerji programından sonra meslek diploması alırsınız ve hemen profesyonel alanınızda iş aramaya başlayabilirsiniz.

Ekonomi ve Finans programı: Ekonomi programı, diğer şeylerin yanı sıra hesaplama, muhasebe ve pazarlama hakkında daha fazla bilgi edinebileceğiniz bir üniversite hazırlık programıdır. İsveç’teki birçok üst düzey ortaokul, Ekonomi programında iki uzmanlık sunar: Ekonomi veya Hukuk.

Sanat Programı: Estetik programı kültür ve estetik mesleklerinde çalışmak isteyenlere yöneliktir. Estetik program, diğer şeylerin yanı sıra, görüntü ve biçim, dans, müzik ve fotoğrafçılık alanlarında da becerilerinizi geliştirme fırsatı verir.

Araç ve nakliye programı: Araç ve ulaşım programı, teknik olarak ilgilenen ve araçlarla çalışmak isteyenlere yöneliktir. Araç ve Taşıma programı, öğrencileri teknolojik gelişimin ön saflarında yer alan faaliyetlerle gelecek için eğitir.

Ticaret ve yönetim programı: Ticaret ve yönetim programı ticaret, hizmet ve yönetim alanlarında çalışmak isteyenlere yöneliktir. Diğer şeylerin yanı sıra, doğrudan müşterilere veya diğer şirketlere satış yapan bir şirkette çalışabilmek için eğitilirsiniz.

Otel ve turizm programı: Otel ve turizm programı size mesleki bir derece verir, bu da bölgenizdeki bir işe liseden hemen sonra başvurabileceğiniz anlamına gelir. Otel ve Turizm programında otel işletmeciliği, turizm, pazarlama ve girişimcilik hakkında bilgi edineceksiniz.

Dil Bilimleri/Sosyal Lise/Hümanist Program: Beşeri bilimler programı, bir üniversite hazırlık lise programıdır. İnsan gelişimini ve bunun dil ve kültürden nasıl etkilendiğini öğrenirsiniz. Beşeri bilimler programı felsefenin derinliklerine dalar ve edebiyat, tarih ve daha fazlası hakkında fikir edinirsiniz.

Zanaat programı: El işi programı, yaratıcı bir meslekte ellerini kullanmak isteyenler için uygun! Kuaför, berber, saç ve makyaj stilisti, çiçekçi, marangoz olmak veya moda tasarımı ile çalışmak isteyenler için uzmanlıklar var.

Endüstri teknik programı:Endüstri teknik programı, endüstrilerde çalışmak isteyen veya geliştirip ürettikleri, bakımla ilgilenen veya geri dönüşüm ile çalışanlara yöneliktir. Endüstri teknik programı, çalışmalarınız sırasında uygulama ve teori ile de serpiştirilmiştir.

SAYISAL/FEN LİSESİ/Bilim programı: Birçok farklı meslek seçme alternatifi olan bir program. Diğer bölümlere oranla okuması daha zor ancak 3 yılın sonunda meslek seçme yelpazesi geniş olduğu için önemli bir bölüm. Bu program ayrıca  bir üniversite hazırlık lise programıdır.

Programdaki üç yıl boyunca, matematik, kimya, fizik ve biyoloji gibi konularda bilginizi derinleştireceksiniz.

Bilim programını okuduğunuzda, üniversite diplomasına sahip olursunuz. Her şeyden önce, bilim, teknoloji ve matematik alanlarında daha fazla çalışmaya hazır olursunuz, birçok alanda daha fazla meslek seçme hakkına sahip olursunuz.

Aşağıda, Bilim programını okuduktan sonra uygun olabilecek meslekler için öneriler verilmiştir:

Avukat-Ziraat Mühendisi-Eczacı-Eczane teknisyeni-Çevre mühendisi-çevre müfettişi-Mesleki terapist-Arkeolog-Mimar-banka memuru-Ebe-Tedavi asistanı-Kütüphaneci-Biyolog-Biyomedikal analist-Ciltçi-Yangın mühendisi-İtfaiyeci

İnşaat mühendisi-Operasyon teknisyeni-İktisatçı-Emlak mühendisi-Hava trafik Kontrolörü-Fizikçi-Jeolog-CBS mühendisi-İlkokul öğretmeni-Lise öğretmeni-Spor öğretmeni-Mühendis-inşaat Mühendis-BT mimarı-Ormancı-Eczacı-Danışman-Küratör

Doktor-Peyzaj mimarı-Sörveyör-Öğretmen-Komisyoncu-Makine mühendisi-Ağ teknisyenleri-Pilot-Polis-Proje Müdürü-Psikolog-Dağıtıcı-Müdür-Denetçi-Fizyoterapist

Hemşire-Sosyolog-Özel eğitimci-Eğitim ve kariyer danışmanı-Diş doktoru-Diş doktoru-Diş teknisyeni-Bahçe mühendisi-Veteriner

Doğa yönetimi programı; Tarım, ormancılık, bahçecilik, hayvan bakımı, balıkçılık veya doğa turizminde çalışmak isteyenlere yöneliktir.

Restoran ve yemek programı; Bu program restoran, fırın ve restoranda çalışmaya hazırlayan bir meslek lisesi programıdır.

Sosyal Bilimler Lisesi/Sosyal Bilimler Programı:  Birçok farklı meslek seçme alternatifi olan bir program. Programdaki üç yıl boyunca sosyal bilimler, psikoloji, tarih, coğrafya, ekonomi gibi konular ağırlıklı olarak ele alınır. 3 yılın sonunda meslek seçme yelpazesi geniş olduğu için önemli bir bölüm. Bu program ayrıca  bir üniversite hazırlık lise programıdır.

Avukat, Arkeolog, Sanat Yönetmeni, banka memuru,Tedavi asistanı,Kütüphaneci,Blogger,Ciltçi,Yangın mühendisi,İtfaiyeci,Metin yazarı,Öğrenci asistanı,Fotoğrafçı,Okul öncesi öğretmeni,Boş zaman eğitimcisi,İlkokul öğretmeni,Lise öğretmeni,Spor öğretmeni,BT mimarı,Gazeteci,İletişimci,Danışman,Hapishane gardiyanları,Müşteri hizmetleri personeli,Küratör,Öğretmen,Pazarlamacı,Pazarlama koordinatörü,Komisyoncu,Polis,Halkla ilişkiler müdürü,Proje Müdürü,Psikolog,Rahip,Psikiyatrik bakımdaki hemşireler,Sosyal medya Yöneticisi,Sosyal Sekreter,Sosyolog,Asker,Özel eğitimci,Eğitim ve kariyer danışmanı,Çevirmen,Gümrük memuru,Üniversite ve kolej öğretmenleri,Araştırmacı,web tasarımcısı,Web editörü,

Teknoloji programı; Teknoloji programı, bilgisayar, teknoloji geliştirme ve teknolojinin toplumdaki rolü ile ilgilenenlere yönelik bir lise eğitimidir. Teknoloji programındaki beş farklı uzmanlık arasından seçim yapılır.

Sıhhi tesisat ve emlak programı; kurulum, sorun giderme, onarım, çalıştırma ve bakımın yanı sıra mülk yönetimi hakkında bilgi edinme fırsatı verir. Isıtma sistemleri, soğutma sistemleri ve havalandırma sistemleri

Tedavi ve bakım programı; sağlık, yaşlı bakımı, psikiyatri, bakım ve hemşirelik personeli olarak ve engellilerle çalışmak.

Lisede Ulusal sınavlar (Nationella prov) denilen ve öğrencilere ne yapabileceklerini göstermelerinin istendiği,  devlet tarafından aynı koşulları sağlamak için var olan zorunlu bir sınavlardır. Bu sınavlarda öğrencilerine adil değerlendirmeler ve belirli notlar verebilmeleri için öğretmene destek olmaları amaçlanmıştır.

Lisede İngilizce, Matematik ve ikinci dil olarak İsveçce sınavları vardır ve bu dersler bütün programlar için geçerlidir. Bir öğrencinin hangi sınavlara girmesi gerektiği, öğrencinin hangi programa girdiğine bağlıdır. Yani her öğrenci her dersin sınavına girmez, kendi programı hangi dersleri gerektiriyor ise o derslerin sınavına girer. Bazen farklı programlar aynı dersleri okusalarda Ulusal Sınavda girdikleri sınavın seviyesi farklıdır yani okuduğu eğitim programına bağlıdır.

Öğretmenin test sonucunu notlandırmaya destek olarak kullanması gerektiği gerçeği, ulusal sınavların öğrencinin notu için tamamen belirleyici olduğu anlamına gelmez. Öğretmen, öğrencinin bilgisi hakkında sahip olduğu tüm bilgileri kullanmalıdır. Test sonucu, bu bilgilerin önemli bir parçasıdır ancak öğretmenin not verirken bakması gereken tek şey değildir. Yani sınavın sonucu tek başına notu belirlemez, öğretmene notlandırma için fikir verir.

İsveçte üniversite sınavı ( högskoleprovet ) vardır ancak zorunlu değildir. Üniversite sınavları ekim ve mart aylarında olmak üzere yılda iki kez sınav yapılır. Üniversite tercihi lise puanı ile yapılmaktadır ancak istenilen bölüme girmek yeterli puanı olmadığında veya puan yükseltmek için üniversite sınavı alternatif olarak değerlendirilebilir. Daha fazla bilgi için bu siteyi inceleyebilirsiniz.

https://www.studera.nu/hogskoleprov/Anmalan-till-hogskoleprovet/Anmalan-till-hogskoleprovet/  

Eğitimle ilgili diğer yazılarımızı aşağıdaki liklerden okuyabilirsiniz